Ταξιδιωτικός οδηγός του/της Ιωαννα
Αξιοθέατα
Το παραδεισένιο φοινικόδασος είναι φυτρωμένο σε ένα μεγάλο σύστημα υγροτόπων εκτάσεως 250 στρεμμάτων με υφάλμυρο νερό που αναβλύζει από τη γη. Στο σημείο συνάντησης με τη θάλασσα, σχηματίζεται μια εξωτική αμμουδερή παραλία με άμμο και με φόντο το προστατευόμενο φοινικόδασος. Σε λίγα σημεία όταν μπαίνετε έχει λείους βράχους, ενώ απέναντι υπάρχουν οι Περιστερόβραχοι, μικρά νησάκια που ομορφαίνουν το τοπίο. Είναι οργανωμένη, όσο επιτρέπει βέβαια το καθεστώς προστασίας της, με ομπρέλες, ντουσιέρες, θαλάσσια αθλήματα και μια καντίνα. Αν θέλετε να απομονωθείτε, υπάρχει μια υπέροχη παραλία με άμμο 5’ βόρεια από το Βάι, ενώ άλλη μια ιδανική επιλογή είναι η παραλία της Ψιλής Άμμου στα νότια. Η ευρύτερη περιοχή ανήκει στην κοντινή Μονή Τοπλού, που είναι κτισμένη με φρουριακή αρχιτεκτονική και φιλοξενεί ένα εξαιρετικό εκκλησιαστικό μουσείο.
1
3
DSC05574
DSCN1557
DSC_0001
DSC_0015
DSC_0115
DSC_0117
DSC_0122
DSC_0137
DSC_0167
DSC_0409
G0012228
G0012252-2b
G0012258-2b
G0012318-2
G0012333-2b
G0012347-2b
G0012356-2b
G0012369b
G0012411
Vai - blue_mermaid86
Vai in winter ©Christos Ikonomakis
_MG_0195
Το Βάι ήταν άγνωστο ως τις αρχές τις δεκαετίας του 1970, όταν γυρίστηκε εδώ μια διαφήμιση για την σοκολάτα με καρύδα της Bounty, η οποία είχε ως μαγευτικό φόντο τους φοίνικες. Στη διαφήμιση έπεφταν καρύδες από φοίνικες, ωστόσο αυτό ήταν τρικ, καθώς οι φοίνικες του Θεόφραστου παράγουν μόνο χουρμάδες. Η διαφήμιση έκανε αυτό το άγνωστο μέρος διάσημο σε όλο το κόσμο και έτσι οι εκδιωγμένοι από τα Μάταλα χίπηδες άρχισαν να έρχονται και να κάνουν τις διακοπές τους στον επίγειο αυτό παράδεισο. Την δεκαετία του 1980, όταν η μόδα του χιπισμού ξεπεράστηκε, οι χίπηδες έδωσαν τη θέση τους σε ορδές κατασκηνωτών που διέμεναν κάτω από τα δέντρα, βρώμισαν την παραλία και προκάλεσαν μεγάλη καταστροφή. Αυτός ήταν ο λόγος που η Ελλάδα κήρυξε το Βάι ως προστατευόμενη περιοχή. Έτσι, το φοινικόδασος του Βάι σήμερα προστατεύεται και απαγορεύεται αυστηρά η διαμονή στην παραλία και η περιήγηση στα περιφραγμένα σημεία χωρίς άδεια.
94 Einheimische empfehlen
Vai Beach
Eparchiaki Odos Monis Toplous - VaiΤο παραδεισένιο φοινικόδασος είναι φυτρωμένο σε ένα μεγάλο σύστημα υγροτόπων εκτάσεως 250 στρεμμάτων με υφάλμυρο νερό που αναβλύζει από τη γη. Στο σημείο συνάντησης με τη θάλασσα, σχηματίζεται μια εξωτική αμμουδερή παραλία με άμμο και με φόντο το προστατευόμενο φοινικόδασος. Σε λίγα σημεία όταν μπαίνετε έχει λείους βράχους, ενώ απέναντι υπάρχουν οι Περιστερόβραχοι, μικρά νησάκια που ομορφαίνουν το τοπίο. Είναι οργανωμένη, όσο επιτρέπει βέβαια το καθεστώς προστασίας της, με ομπρέλες, ντουσιέρες, θαλάσσια αθλήματα και μια καντίνα. Αν θέλετε να απομονωθείτε, υπάρχει μια υπέροχη παραλία με άμμο 5’ βόρεια από το Βάι, ενώ άλλη μια ιδανική επιλογή είναι η παραλία της Ψιλής Άμμου στα νότια. Η ευρύτερη περιοχή ανήκει στην κοντινή Μονή Τοπλού, που είναι κτισμένη με φρουριακή αρχιτεκτονική και φιλοξενεί ένα εξαιρετικό εκκλησιαστικό μουσείο.
1
3
DSC05574
DSCN1557
DSC_0001
DSC_0015
DSC_0115
DSC_0117
DSC_0122
DSC_0137
DSC_0167
DSC_0409
G0012228
G0012252-2b
G0012258-2b
G0012318-2
G0012333-2b
G0012347-2b
G0012356-2b
G0012369b
G0012411
Vai - blue_mermaid86
Vai in winter ©Christos Ikonomakis
_MG_0195
Το Βάι ήταν άγνωστο ως τις αρχές τις δεκαετίας του 1970, όταν γυρίστηκε εδώ μια διαφήμιση για την σοκολάτα με καρύδα της Bounty, η οποία είχε ως μαγευτικό φόντο τους φοίνικες. Στη διαφήμιση έπεφταν καρύδες από φοίνικες, ωστόσο αυτό ήταν τρικ, καθώς οι φοίνικες του Θεόφραστου παράγουν μόνο χουρμάδες. Η διαφήμιση έκανε αυτό το άγνωστο μέρος διάσημο σε όλο το κόσμο και έτσι οι εκδιωγμένοι από τα Μάταλα χίπηδες άρχισαν να έρχονται και να κάνουν τις διακοπές τους στον επίγειο αυτό παράδεισο. Την δεκαετία του 1980, όταν η μόδα του χιπισμού ξεπεράστηκε, οι χίπηδες έδωσαν τη θέση τους σε ορδές κατασκηνωτών που διέμεναν κάτω από τα δέντρα, βρώμισαν την παραλία και προκάλεσαν μεγάλη καταστροφή. Αυτός ήταν ο λόγος που η Ελλάδα κήρυξε το Βάι ως προστατευόμενη περιοχή. Έτσι, το φοινικόδασος του Βάι σήμερα προστατεύεται και απαγορεύεται αυστηρά η διαμονή στην παραλία και η περιήγηση στα περιφραγμένα σημεία χωρίς άδεια.
Το φαράγγι μπορεί να το διασχίσει κανείς σε τρεις με τέσσερις ώρες με τα πόδια, ανάλογα το ρυθμό. Η διαδρομή ξεκινά από το πέτρινο τοξωτό γεφύρι του Λαχανά, όπου κατά την ανταλλαγή τον πληθυσμών (Ελλάδας –Τουρκίας) λέγεται ότι οι χριστιανοί σκότωσαν τους Τούρκους της περιοχής, οι οποίοι προσπαθούσαν να κατέβουν στη Σητεία για να φύγουν για την Τουρκία. Η διαδρομή συνεχίζεται σε ένα κατάφυτο τοπίο μέσα στο ποτάμι, που αποτελεί μια όαση δροσιάς στην Ανατολική Κρήτη. Τα πλατάνια, οι πικροδάφνες και οι φασκομηλιές είναι αμέτρητα, και οι μυρωδιές από τα αρωματικά φυτά εναλλάσσονται συνέχεια. Εντυπωσιακή επίσης παρουσία – αποτύπωμα του παρελθόντος – είναι οι παλιοί νερόμυλοι που συναντά ο επισκέπτης στο διάβα του.
Το αποκορύφωμα όμως όλων είναι ο πανέμορφος καταρράκτης του Ρίχτη, ύψους 20μ, που σχηματίζει μια υπέροχη λιμνούλα στη βάση του και δίνει το όνομά του σε όλο το φαράγγι. Η λέξη ρίχτης σημαίνει «καταρράκτης» στο Κρητικό ιδίωμα και απαντάται σε πολλά τοπωνύμια της Κρήτης, τόσο αυτούσια, όσο και παραφθορά της (ρίκτης, ρέχτρα, ρεχτάρα, ρίχτρα, κ.α.). Ο καταρράκτης έχει νερό ακόμη και το καλοκαίρι και μπορεί κάποιος να απολαύσει το μπάνιο του στη λιμνούλα του. Δίπλα έχει τοποθετηθεί παγκάκι, κάτω από τα πλατάνια, που κάνουν την ξεκούραση πραγματικά απολαυστική. Όμορφο επίλογο στην πορεία αποτελεί η έξοδος από το φαράγγι στην όμορφη βοτσαλωτή παραλία του Ρίχτη, όπου υπάρχει μικρό δασύλλιο με αλμυρίκια, πέτρινα καθίσματα, τραπέζια, αλλά και μια πέτρινη βρύση με πόσιμο νερό.
15 Einheimische empfehlen
Richti Gorge
Το φαράγγι μπορεί να το διασχίσει κανείς σε τρεις με τέσσερις ώρες με τα πόδια, ανάλογα το ρυθμό. Η διαδρομή ξεκινά από το πέτρινο τοξωτό γεφύρι του Λαχανά, όπου κατά την ανταλλαγή τον πληθυσμών (Ελλάδας –Τουρκίας) λέγεται ότι οι χριστιανοί σκότωσαν τους Τούρκους της περιοχής, οι οποίοι προσπαθούσαν να κατέβουν στη Σητεία για να φύγουν για την Τουρκία. Η διαδρομή συνεχίζεται σε ένα κατάφυτο τοπίο μέσα στο ποτάμι, που αποτελεί μια όαση δροσιάς στην Ανατολική Κρήτη. Τα πλατάνια, οι πικροδάφνες και οι φασκομηλιές είναι αμέτρητα, και οι μυρωδιές από τα αρωματικά φυτά εναλλάσσονται συνέχεια. Εντυπωσιακή επίσης παρουσία – αποτύπωμα του παρελθόντος – είναι οι παλιοί νερόμυλοι που συναντά ο επισκέπτης στο διάβα του.
Το αποκορύφωμα όμως όλων είναι ο πανέμορφος καταρράκτης του Ρίχτη, ύψους 20μ, που σχηματίζει μια υπέροχη λιμνούλα στη βάση του και δίνει το όνομά του σε όλο το φαράγγι. Η λέξη ρίχτης σημαίνει «καταρράκτης» στο Κρητικό ιδίωμα και απαντάται σε πολλά τοπωνύμια της Κρήτης, τόσο αυτούσια, όσο και παραφθορά της (ρίκτης, ρέχτρα, ρεχτάρα, ρίχτρα, κ.α.). Ο καταρράκτης έχει νερό ακόμη και το καλοκαίρι και μπορεί κάποιος να απολαύσει το μπάνιο του στη λιμνούλα του. Δίπλα έχει τοποθετηθεί παγκάκι, κάτω από τα πλατάνια, που κάνουν την ξεκούραση πραγματικά απολαυστική. Όμορφο επίλογο στην πορεία αποτελεί η έξοδος από το φαράγγι στην όμορφη βοτσαλωτή παραλία του Ρίχτη, όπου υπάρχει μικρό δασύλλιο με αλμυρίκια, πέτρινα καθίσματα, τραπέζια, αλλά και μια πέτρινη βρύση με πόσιμο νερό.
Η παραλία είναι καλά οργανωμένη, αλλά με πολύ περιορισμένες επιλογές για διαμονή, λόγω του σημαντικού αρχαιολογικού χώρου του Ρουσσόλακου που βρίσκεται ακριβώς δίπλα και των συνεπαγόμενων περιορισμών δόμησης. Απέναντι από τη Χιόνα θα δείτε τα τρία νησάκια Γράντες, ενώ στα βόρεια ξεκινάει η μεγάλη παραλία του Κουρεμένου, πολύ γνωστή στους λάτρεις του windsurfing. Τις περισσότερες επιλογές για διαμονή θα τις βρείτε στο γραφικό Παλαίκαστρο και στον Αγκαθιά, αλλά και στον Κουρεμένο.
Η ονομασία προέρχεται από τη χιόνα, δηλαδή τη χαρουπαποθήκη, και είναι μια ονομασία που απαντάται συχνά σε παραλίες της Κρήτης. Πράγματι, ολόκληρη η περιοχή εξαρτιόταν πολύ από το εμπόριο χαρουπιών, τα οποία στοιβάζονταν στις χιόνες πριν μεταφερθούν με πλοία, όταν το οδικό δίκτυο ήταν ανύπαρκτο.
Paralia Chionas
Η παραλία είναι καλά οργανωμένη, αλλά με πολύ περιορισμένες επιλογές για διαμονή, λόγω του σημαντικού αρχαιολογικού χώρου του Ρουσσόλακου που βρίσκεται ακριβώς δίπλα και των συνεπαγόμενων περιορισμών δόμησης. Απέναντι από τη Χιόνα θα δείτε τα τρία νησάκια Γράντες, ενώ στα βόρεια ξεκινάει η μεγάλη παραλία του Κουρεμένου, πολύ γνωστή στους λάτρεις του windsurfing. Τις περισσότερες επιλογές για διαμονή θα τις βρείτε στο γραφικό Παλαίκαστρο και στον Αγκαθιά, αλλά και στον Κουρεμένο.
Η ονομασία προέρχεται από τη χιόνα, δηλαδή τη χαρουπαποθήκη, και είναι μια ονομασία που απαντάται συχνά σε παραλίες της Κρήτης. Πράγματι, ολόκληρη η περιοχή εξαρτιόταν πολύ από το εμπόριο χαρουπιών, τα οποία στοιβάζονταν στις χιόνες πριν μεταφερθούν με πλοία, όταν το οδικό δίκτυο ήταν ανύπαρκτο.
Φρούριο Καζάρμα στη Σητεία
Το Φρούριο Καζάρμα στη Σητεία δεσπόζει ψηλά πάνω από την πόλη και είναι ορατό από την παραλία. Χτίστηκε το 13ο αιώνα από τους Ενετούς και αποτελούσε το στρατώνα της φρουράς, για αυτό και ονομάστηκε Casa di Arma (Καζάρμα).
φρούριο καζάρμα στη σητεία
σητεια παλιά γκραβούρα 1651Σύμφωνα με ενετικά σχέδια της εποχής η Σητεία περιβαλλόταν τότε από τείχος, που εκτεινόταν από το νότιο τμήμα της πόλης και τις Ρωμαικές δεξαμενές ως το πάνω μέρος του φρουρίου Καζάρμα που βρίσκεται στα δυτικά της πόλης. Αυτό το τμήμα αποτελούσε το Καστέλλο της Σητείας και είχε τριγωνική μορφή.
Οι συνοικίες που έμειναν εκτός τειχών παρέμειναν ανοχύρωτες και αναπτύχθηκαν προς τα ανατολικά του οικισμού.
Το φρούριο Καζάρμα ουσιαστικά αποτέλεσε το κύριο αμυντικό κάστρο της πόλης, ωστόσο υπέστη πολλές ζημιές από τις συχνές ληστρικές επιδρομές πειρατών και κατακτητών. Το 1303 υπέστη πολλές ζημιές από σεισμό που έπληξε την περιοχή και ανακατασκευάστηκε, χωρίς ωστόσο να αποκτήσει την αρχική του ισχύ.
θεα απο το φρουριο καζαρμαΤο 1508 υπέστη ξανά καταστροφικό πλήγμα από μεγάλο σεισμό, ενώ το 1538 ο Μπαρμπαρόσα εισέβαλε στην Σητεία καταστρέφοντας το φρούριο σε μεγάλο βαθμό.
Κατά το 16ο αιώνα οι Ενετοί προχώρησαν σε μεγάλα οχυρωματικά έργα σε όλο το νησί της Κρήτης. Εκείνη την περίοδο η Σητεία ήταν σχεδόν τελείως ανοχύρωτη, αλλά η Ενετική διοίκηση της περιοχής έστειλε χρήματα για την επισκευή του φρουρίου το 1555. Έγιναν κάποιες εργασίες, αλλά και πάλι το φρούριο δεν ανέκτησε ούτε την αίγλη του, ούτε τη δύναμη του.
Όταν οι Τούρκοι αποβιβάστηκαν το 1645 στην Κρήτη, ο Ενετός στρατηγός Mocenigo αποφάσισε ότι το φρούριο δεν είναι ικανό να στηρίξει την πόλη και να αντέξει σε πολιορκία, οπότε αποφάσισε να μεταφέρει τον εξοπλισμό του στον Χάνδακα το 1651.
Τουρκικές Παρεμβάσεις στο Φρούριο Καζάρμα
πορτα στο φρουριο καζαρμα στη σητειαΟι Τούρκοι κατέλαβαν το φρούριο Καζάρμα και το μετέτρεψαν σε οχυρό, κάνοντας ωστόσο αρκετές αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις στο εσωτερικό του. Το νέο οχυρό χτίστηκε στη βάση του ενετικού κάστρου.
Αυτό που μπορεί να δει κανείς σήμερα όταν επισκέπτεται το φρούριο είναι το βόρειο και ανατολικό τμήμα του πρωτότυπου περίβολου του φρουρίου κάποια δωμάτια στον περίβολο και τον πύργο, που ωστόσο δεν έχει στέγη πια.
Στο φρούριο μπορεί να δει κανείς ίχνη από κάποιο διώροφο οίκημα που δεν υπάρχει πια, καθώς και από έναν εσωτερικό διάδρομο. Σήμερα, όποιος το επισκέπτεται μπορεί να δει τις τουρκικές προσθήκες, όπως είναι οι κουμπέδες (τρούλοι) στα φυλάκια του φρουρίου.
Το φρούριο Καζάρμα βρίσκεται σε υπερυψωμένο επίπεδο, γεγονός που το κάνει πιο επιβλητικό.
Μπαίνοντας στον περίβολο βλέπει κανείς δύο σκάλες που οδηγούν στην κύρια καμαρωτή είσοδο του φρουρίου. Μέσα στην αυλή υπάρχει ένα κτίριο με τρία δωμάτια και σαμαρωτή στέγη που θεωρείται τουρκική προσθήκη.
Στο Δυτικό τμήμα υπάρχει ένα πιο μικρό κτίριο στο οποίο υπάρχει ένα τζάκι. Θεωρείται ότι το κτίριο αυτό ήταν κάποτε ο χώρος του μαγειρείου.
Στην περίοδο της Τουρκοκρατίας τα τείχη που υπήρχαν γύρω από το φρούριο περιμετρικά δεν ξαναχτίστηκαν, ωστόσο το Φρούριο Καζάρμα αναστηλώθηκε σχετικά πρόσφατα για να είναι επισκέψιμο.
Το φρούριο ήταν στην υπηρεσία της πολιτικής Αεροπορίας μέχρι το 1966, οπότε και ξεκίνησαν οι πρώτες προσπάθειας σοβαρής και πλήρους αναστήλωσης του φρουρίου, το οποίο κηρύχθηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο.
15 Einheimische empfehlen
Kazarma Fortress
Φρούριο Καζάρμα στη Σητεία
Το Φρούριο Καζάρμα στη Σητεία δεσπόζει ψηλά πάνω από την πόλη και είναι ορατό από την παραλία. Χτίστηκε το 13ο αιώνα από τους Ενετούς και αποτελούσε το στρατώνα της φρουράς, για αυτό και ονομάστηκε Casa di Arma (Καζάρμα).
φρούριο καζάρμα στη σητεία
σητεια παλιά γκραβούρα 1651Σύμφωνα με ενετικά σχέδια της εποχής η Σητεία περιβαλλόταν τότε από τείχος, που εκτεινόταν από το νότιο τμήμα της πόλης και τις Ρωμαικές δεξαμενές ως το πάνω μέρος του φρουρίου Καζάρμα που βρίσκεται στα δυτικά της πόλης. Αυτό το τμήμα αποτελούσε το Καστέλλο της Σητείας και είχε τριγωνική μορφή.
Οι συνοικίες που έμειναν εκτός τειχών παρέμειναν ανοχύρωτες και αναπτύχθηκαν προς τα ανατολικά του οικισμού.
Το φρούριο Καζάρμα ουσιαστικά αποτέλεσε το κύριο αμυντικό κάστρο της πόλης, ωστόσο υπέστη πολλές ζημιές από τις συχνές ληστρικές επιδρομές πειρατών και κατακτητών. Το 1303 υπέστη πολλές ζημιές από σεισμό που έπληξε την περιοχή και ανακατασκευάστηκε, χωρίς ωστόσο να αποκτήσει την αρχική του ισχύ.
θεα απο το φρουριο καζαρμαΤο 1508 υπέστη ξανά καταστροφικό πλήγμα από μεγάλο σεισμό, ενώ το 1538 ο Μπαρμπαρόσα εισέβαλε στην Σητεία καταστρέφοντας το φρούριο σε μεγάλο βαθμό.
Κατά το 16ο αιώνα οι Ενετοί προχώρησαν σε μεγάλα οχυρωματικά έργα σε όλο το νησί της Κρήτης. Εκείνη την περίοδο η Σητεία ήταν σχεδόν τελείως ανοχύρωτη, αλλά η Ενετική διοίκηση της περιοχής έστειλε χρήματα για την επισκευή του φρουρίου το 1555. Έγιναν κάποιες εργασίες, αλλά και πάλι το φρούριο δεν ανέκτησε ούτε την αίγλη του, ούτε τη δύναμη του.
Όταν οι Τούρκοι αποβιβάστηκαν το 1645 στην Κρήτη, ο Ενετός στρατηγός Mocenigo αποφάσισε ότι το φρούριο δεν είναι ικανό να στηρίξει την πόλη και να αντέξει σε πολιορκία, οπότε αποφάσισε να μεταφέρει τον εξοπλισμό του στον Χάνδακα το 1651.
Τουρκικές Παρεμβάσεις στο Φρούριο Καζάρμα
πορτα στο φρουριο καζαρμα στη σητειαΟι Τούρκοι κατέλαβαν το φρούριο Καζάρμα και το μετέτρεψαν σε οχυρό, κάνοντας ωστόσο αρκετές αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις στο εσωτερικό του. Το νέο οχυρό χτίστηκε στη βάση του ενετικού κάστρου.
Αυτό που μπορεί να δει κανείς σήμερα όταν επισκέπτεται το φρούριο είναι το βόρειο και ανατολικό τμήμα του πρωτότυπου περίβολου του φρουρίου κάποια δωμάτια στον περίβολο και τον πύργο, που ωστόσο δεν έχει στέγη πια.
Στο φρούριο μπορεί να δει κανείς ίχνη από κάποιο διώροφο οίκημα που δεν υπάρχει πια, καθώς και από έναν εσωτερικό διάδρομο. Σήμερα, όποιος το επισκέπτεται μπορεί να δει τις τουρκικές προσθήκες, όπως είναι οι κουμπέδες (τρούλοι) στα φυλάκια του φρουρίου.
Το φρούριο Καζάρμα βρίσκεται σε υπερυψωμένο επίπεδο, γεγονός που το κάνει πιο επιβλητικό.
Μπαίνοντας στον περίβολο βλέπει κανείς δύο σκάλες που οδηγούν στην κύρια καμαρωτή είσοδο του φρουρίου. Μέσα στην αυλή υπάρχει ένα κτίριο με τρία δωμάτια και σαμαρωτή στέγη που θεωρείται τουρκική προσθήκη.
Στο Δυτικό τμήμα υπάρχει ένα πιο μικρό κτίριο στο οποίο υπάρχει ένα τζάκι. Θεωρείται ότι το κτίριο αυτό ήταν κάποτε ο χώρος του μαγειρείου.
Στην περίοδο της Τουρκοκρατίας τα τείχη που υπήρχαν γύρω από το φρούριο περιμετρικά δεν ξαναχτίστηκαν, ωστόσο το Φρούριο Καζάρμα αναστηλώθηκε σχετικά πρόσφατα για να είναι επισκέψιμο.
Το φρούριο ήταν στην υπηρεσία της πολιτικής Αεροπορίας μέχρι το 1966, οπότε και ξεκίνησαν οι πρώτες προσπάθειας σοβαρής και πλήρους αναστήλωσης του φρουρίου, το οποίο κηρύχθηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο.
Ο δρόμος που φτάνει εδώ σταματάει στη μεσαία αμμουδιά της Ερημούπολης και σταθμεύετε πολύ κοντά στη θάλασσα, σε σημείο που το χειμώνα σχηματίζεται μικρός υγρότοπος. Από εκεί ξεκινούν δύο σύντομα μονοπάτια που οδηγούν στις άλλες δύο παραλίες. Η πρώτη παραλία βρίσκεται στα νότια, αφού διασχίσετε τον αρχαίο οικισμό της Ιτάνου. Δεν είναι οργανωμένη, έχει ανοιχτόχρωμη άμμο και ήρεμα νερά, ενώ χαρακτηριστικό της είναι οι συστάδες με Κρητικούς Φοίνικες που τροφοδοτούνται από το έλος της Ιτάνου που έχει έκταση περίπου 17 στρεμμάτων. Βόρεια από το χώρο στάθμευσης βρίσκεται η μεγάλη παραλία της Ερημούπολης, με τα χαρακτηριστικά ρηχά γαλαζοπράσινα νερά και την ψιλή άμμο. Δεν είναι οργανωμένη, αν και πλέον έχει γίνει αρκετά γνωστή, μαζεύοντας αρκετό κόσμο.
33 Einheimische empfehlen
Erimoupolis Beach
Ο δρόμος που φτάνει εδώ σταματάει στη μεσαία αμμουδιά της Ερημούπολης και σταθμεύετε πολύ κοντά στη θάλασσα, σε σημείο που το χειμώνα σχηματίζεται μικρός υγρότοπος. Από εκεί ξεκινούν δύο σύντομα μονοπάτια που οδηγούν στις άλλες δύο παραλίες. Η πρώτη παραλία βρίσκεται στα νότια, αφού διασχίσετε τον αρχαίο οικισμό της Ιτάνου. Δεν είναι οργανωμένη, έχει ανοιχτόχρωμη άμμο και ήρεμα νερά, ενώ χαρακτηριστικό της είναι οι συστάδες με Κρητικούς Φοίνικες που τροφοδοτούνται από το έλος της Ιτάνου που έχει έκταση περίπου 17 στρεμμάτων. Βόρεια από το χώρο στάθμευσης βρίσκεται η μεγάλη παραλία της Ερημούπολης, με τα χαρακτηριστικά ρηχά γαλαζοπράσινα νερά και την ψιλή άμμο. Δεν είναι οργανωμένη, αν και πλέον έχει γίνει αρκετά γνωστή, μαζεύοντας αρκετό κόσμο.
Η Ζάκρος βρίσκεται σε μια απομονωμένη περιοχή της Ανατολικής Κρήτης, 45χλμ νοτιοανατολικά της Σητείας. Εδώ η επικοινωνία με την Ανατολή ήταν γρηγορότερη κατά τη Μινωική Εποχή κι, έτσι, οι Μινωίτες φρόντισαν να κτίσουν εδώ το διοικητικό κέντρο της Ανατολικής Κρήτης με ένα σημαντικό λιμάνι. Τα ευρήματα που έχουν βρεθεί ήταν αρκετά πλούσια (φύλλα χρυσού, ελεφαντόδοντα, κοσμήματα, αγγεία κλπ), ενώ υποδεικνύουν και τη στενή σχέση της πόλης με τα λιμάνια της Κύπρου, της Αιγύπτου και της Μέσης Ανατολής.
Το παλάτι της Ζάκρου ήταν κτισμένο στην έξοδο του επιβλητικού Φαραγγιού των Νεκρών και είναι το τέταρτο μεγαλύτερο μινωικό παλάτι που έχει ανασκαφεί μετά την Κνωσό, τη Φαιστό και τα Μάλια. Η ευρύτερη περιοχή είναι διάσπαρτη με αρχαιολογικούς θησαυρούς, ενώ ακόμη και το όνομα του φαραγγιού των Νεκρών οφείλεται στους προμινωικούς τάφους που βρίσκονται στα τοιχώματα του. Ο αρχαιολογικός χώρος είναι επισκέψιμος, ενώ τα περισσότερα ευρήματα φυλάσσονται στα Αρχαιολογικά Μουσεία Ηρακλείου, Σητείας και Αγίου Νικολάου.
15 Einheimische empfehlen
Minoan Palace of Zakros
Η Ζάκρος βρίσκεται σε μια απομονωμένη περιοχή της Ανατολικής Κρήτης, 45χλμ νοτιοανατολικά της Σητείας. Εδώ η επικοινωνία με την Ανατολή ήταν γρηγορότερη κατά τη Μινωική Εποχή κι, έτσι, οι Μινωίτες φρόντισαν να κτίσουν εδώ το διοικητικό κέντρο της Ανατολικής Κρήτης με ένα σημαντικό λιμάνι. Τα ευρήματα που έχουν βρεθεί ήταν αρκετά πλούσια (φύλλα χρυσού, ελεφαντόδοντα, κοσμήματα, αγγεία κλπ), ενώ υποδεικνύουν και τη στενή σχέση της πόλης με τα λιμάνια της Κύπρου, της Αιγύπτου και της Μέσης Ανατολής.
Το παλάτι της Ζάκρου ήταν κτισμένο στην έξοδο του επιβλητικού Φαραγγιού των Νεκρών και είναι το τέταρτο μεγαλύτερο μινωικό παλάτι που έχει ανασκαφεί μετά την Κνωσό, τη Φαιστό και τα Μάλια. Η ευρύτερη περιοχή είναι διάσπαρτη με αρχαιολογικούς θησαυρούς, ενώ ακόμη και το όνομα του φαραγγιού των Νεκρών οφείλεται στους προμινωικούς τάφους που βρίσκονται στα τοιχώματα του. Ο αρχαιολογικός χώρος είναι επισκέψιμος, ενώ τα περισσότερα ευρήματα φυλάσσονται στα Αρχαιολογικά Μουσεία Ηρακλείου, Σητείας και Αγίου Νικολάου.
Η Ζου είναι ένας μικρός καταπράσινος οικισμός, 7χλμ νότια της Σητείας. Το όνομα της προέρχεται πιθανόν από την τούρκικη λέξη Σου, που σημαίνει νερό, καθώς στην περιοχή ρέουν άφθονα νερά από την περίφημη πηγή Ζου.
Το χωριό είναι γνωστό από τα ερείπια της μινωικής κατοικίας της Ζου, λίγο πιο έξω από αυτό. Στο χωριό όμως υπήρχε κι ο μικρός Ενετικός Πύργος της Ζου, ο οποίος βρίσκεται σε καλή κατάσταση. Ο πύργος σήμερα χρησιμοποιείται ως κατοικία.
Pigi Zou
Η Ζου είναι ένας μικρός καταπράσινος οικισμός, 7χλμ νότια της Σητείας. Το όνομα της προέρχεται πιθανόν από την τούρκικη λέξη Σου, που σημαίνει νερό, καθώς στην περιοχή ρέουν άφθονα νερά από την περίφημη πηγή Ζου.
Το χωριό είναι γνωστό από τα ερείπια της μινωικής κατοικίας της Ζου, λίγο πιο έξω από αυτό. Στο χωριό όμως υπήρχε κι ο μικρός Ενετικός Πύργος της Ζου, ο οποίος βρίσκεται σε καλή κατάσταση. Ο πύργος σήμερα χρησιμοποιείται ως κατοικία.
Η Ιερά Μονή Τοπλού βρίσκεται στην βορειοανατολικότερη άκρη της Κρήτης, στη βάση του Ακρωτηρίου Σίδερο, 10km ανατολικά της Σητείας και 6km βόρεια του Παλαίκαστρου. Η Μονή είναι μια από τις ιστορικότερες μονές της Κρήτης και είναι πολύ γνωστή για τους πολλούς αρχαιολογικούς θησαυρούς που έχει στην κατοχή της. Στους εκκλησιαστικούς Κύκλους είναι γνωστή ως μονή της Παναγίας της Ακρωτηριανής, ενώ στους ντόπιους είναι γνωστή ως Μεγάλο Μοναστήρι.
Μια επίσκεψη σε αυτήν αξίζει, καθώς μπορείτε να τη συνδυάσετε με μια βόλτα στις τριγύρω πανέμορφες παραλίες, στην Αρχαία Ίτανο και το κοντινό φοινικόδασος στο Βάι. Η περιοχή είναι από τις πλέον άνυδρες και άγριες της Κρήτης, ενώ ο έντονος αέρας τροφοδοτεί ένα από τα μεγαλύτερα αιολικά πάρκα του νησιού.
Το μοναστήρι είναι περιτειχισμένο με τείχος 10μ, αφού μετά τη λεηλάτησή του από Τούρκους επιδρομείς το 15ο αιώνα αποφασίστηκε η οχύρωσή του. Έχει έκταση 800τμ και είναι τριώροφο, έχοντας 40 αίθουσες, ένα επιβλητικό αναγεννησιακό καμπαναριό 33μ και τετράγωνο σχήμα, ενώ σύμφωνα με την παράδοση έχει 100 πόρτες, αλλά έχουν βρεθεί οι 99. Στο κέντρο υπάρχει ένα πηγάδι με νερό, το οποίο εξασφάλιζε τους μοναχούς της κατά τη διάρκεια των διάφορων πολιορκιών από τους Τούρκους κι από τους πειρατές.
Απέναντι από το πηγάδι βρίσκεται η δίκλιτη εκκλησία, αφιερωμένη στη Γέννηση της Θεοτόκου και στον Ιωάννη το Θεολόγο του 14ου αιώνα. Ο ναός αρχικά ήταν μονόκλιτος και επεκτάθηκε μετά την αναστήλωση της κατεστραμμένης μονής λόγω του σεισμού του 1612, όταν και προστέθηκε και το κλίτος του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου. Στο εσωτερικό του ναού βλέπουμε το αρχικό κτίσμα που σήμερα λειτουργεί ως ιερό βήμα και φέρει τοιχογραφίες του δεύτερου μισού του 14ου αιώνα με σκηνές από το χριστολογικό και το μαριολογικό κύκλο.
61 Einheimische empfehlen
Toplou Monastery
Η Ιερά Μονή Τοπλού βρίσκεται στην βορειοανατολικότερη άκρη της Κρήτης, στη βάση του Ακρωτηρίου Σίδερο, 10km ανατολικά της Σητείας και 6km βόρεια του Παλαίκαστρου. Η Μονή είναι μια από τις ιστορικότερες μονές της Κρήτης και είναι πολύ γνωστή για τους πολλούς αρχαιολογικούς θησαυρούς που έχει στην κατοχή της. Στους εκκλησιαστικούς Κύκλους είναι γνωστή ως μονή της Παναγίας της Ακρωτηριανής, ενώ στους ντόπιους είναι γνωστή ως Μεγάλο Μοναστήρι.
Μια επίσκεψη σε αυτήν αξίζει, καθώς μπορείτε να τη συνδυάσετε με μια βόλτα στις τριγύρω πανέμορφες παραλίες, στην Αρχαία Ίτανο και το κοντινό φοινικόδασος στο Βάι. Η περιοχή είναι από τις πλέον άνυδρες και άγριες της Κρήτης, ενώ ο έντονος αέρας τροφοδοτεί ένα από τα μεγαλύτερα αιολικά πάρκα του νησιού.
Το μοναστήρι είναι περιτειχισμένο με τείχος 10μ, αφού μετά τη λεηλάτησή του από Τούρκους επιδρομείς το 15ο αιώνα αποφασίστηκε η οχύρωσή του. Έχει έκταση 800τμ και είναι τριώροφο, έχοντας 40 αίθουσες, ένα επιβλητικό αναγεννησιακό καμπαναριό 33μ και τετράγωνο σχήμα, ενώ σύμφωνα με την παράδοση έχει 100 πόρτες, αλλά έχουν βρεθεί οι 99. Στο κέντρο υπάρχει ένα πηγάδι με νερό, το οποίο εξασφάλιζε τους μοναχούς της κατά τη διάρκεια των διάφορων πολιορκιών από τους Τούρκους κι από τους πειρατές.
Απέναντι από το πηγάδι βρίσκεται η δίκλιτη εκκλησία, αφιερωμένη στη Γέννηση της Θεοτόκου και στον Ιωάννη το Θεολόγο του 14ου αιώνα. Ο ναός αρχικά ήταν μονόκλιτος και επεκτάθηκε μετά την αναστήλωση της κατεστραμμένης μονής λόγω του σεισμού του 1612, όταν και προστέθηκε και το κλίτος του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου. Στο εσωτερικό του ναού βλέπουμε το αρχικό κτίσμα που σήμερα λειτουργεί ως ιερό βήμα και φέρει τοιχογραφίες του δεύτερου μισού του 14ου αιώνα με σκηνές από το χριστολογικό και το μαριολογικό κύκλο.
Στο βορειοανατολικό άκρο της Κρήτης, βορειοδυτικά της πόλης της Σητείας και ανάμεσα στα ακρωτήρια Μπαμπακιά και Τράχηλα του Δημοτικού Διαμερίσματος Σκοπής του Δήμου Σητείας, βρίσκεται η πάλαι ποτέ διαλάμψασα Μονή της Παναγίας της Φανερωμένης Τράχηλα, γνωστή και ως Κυρία Φανερωμένη.
Το Μοναστήρι, όπως αποδεικνύεται από τις σωζόμενες αγιογραφίες στη νοτιοδυτική πλευρά της εκκλησίας, τα επιγραφικά χαράγματα των αδελφών Ιερομονάχων Γαβριήλ και Μελετίου Παντόγαλου και τα ονόματα από τη μεγάλη οικογένεια των Κορνάρων, είναι παλιό, όμως δυστυχώς δεν μπορεί να προσδιοριστεί με ακρίβεια η χρονολογία της ίδρυσής του.
Είναι πολύ πιθανό εκεί να λειτουργούσε Μοναστήρι κατά την εποχή που δημιουργήθηκαν αυτά τα χαράγματα, όταν ανακαινίστηκε ο Ναός. Σύμφωνα, μάλιστα, με τον ιστορικό Ν. Ι. Παπαδάκη, το μοναστήρι λειτουργούσε, αλλά καταστράφηκε από τους πειρατές κατά τα τέλη του 16ου αιώνα. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει «συνάγομεν μεν την αρχαιοτέραν (χρονολογίαν) ότι η Μονή ιδρύθη προ του 1455, από δε την τελευταίαν, την εμφαίνουσαν την διακοπήν των επισκέψεων, ότι έπαυσε αύτη υφισταμένη μετά το 1536 καταστραφείσα πιθανώς κατά την επιδρομήν του Βαρβαρόσα (1537- 38)…» (Ν. Ι. Παπαδάκη, Η Εκκλησία της Κρήτης, σελ. 112).
Τα παράλια της Σητείας, όπως είναι γνωστό, γνώρισαν πολλές πειρατικές επιδρομές κατά τον 15ο και 16ο αιώνα. Χωρίς να μπορούμε να ορίσομε την ακριβή χρονολογία που κτίσθηκε η Μονή, και αν λάβομε υπ᾿ όψιν τα επιγραφικά χαράγματα και τις εγχάρακτες χρονολογίες από το 1455 έως το 1598, που διακρίνονται μέσα στο ναό, μπορούμε να διατυπώσομε με βεβαιότητα ότι όλες οι πηγές συντείνουν πως ο Ναός κτίσθηκε πριν από το 1624.
Επίκεντρο της Μονής είναι ο δίκλιτος ναός που είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου και στον Άγιο Γεώργιο. Το καθολικό της Μονής πλαισιώνουν νεώτερα κτίρια που χρησιμεύουν ως κελλιά των «Δεκαπενταριστών».
Ο Ναός περιέχει και το μικρό σπήλαιο, όπου σύμφωνα με την παράδοση βρέθηκε η εικόνα της Θεοτόκου. Το γεγονός αυτό έγινε και η αφορμή για τη ανέγερση του Ναού. Εκτός από το σπήλαιο του Ιερού στην περιοχή υπάρχουν και άλλες σπηλαιώδεις κοιλότητες στο ονομαστό φαράγγι των Αγίων Πάντων, το οποίο θεωρούνταν τόπος ασκήσεως και προσευχής ασκητών. Μάλιστα μία κοιλότητα, δυτικά του ναού θεωρείται σήμερα ως κατοικία κάποιου ασκητή, πριν ακόμα χτιστεί ο ναός και ιδρυθεί το μοναστήρι.
Πολλά και δύσκολα για την εποχή εκείνη τεχνικά έργα απαιτούνταν για την ανέγερση ναού και ο χώρος δεν επαρκούσε για να εκπληρωθούν όλοι οι όροι της ορθόδοξης ναοδομίας. Επίσης, δεν ήταν δυνατόν για τον κτίτορα να παραμείνει εκτός ναού το λατρευτικό σπήλαιο της Φανερωμένης. Για τον λόγο αυτό δεν ακολουθήθηκε ο σωστός προσανατολισμός από την ανατολή προς τη δύση και ο κτίτορας προτίμησε να οικοδομήσει το ναό με προσανατολισμό από το βορρά προς το νότο. Το Ιερό Βήμα του ναού είναι σφηνωμένο μέσα σ᾿ ένα χαμηλό σπήλαιο σε χοντροπελεκημένο βράχο. Το Τέμπλο έχει δύο θύρες, αφού δύο είναι και οι Αγίες Τράπεζες (δίκλιτος Ναός), που εφάπτονται πάνω στον βράχο που σ᾿ αυτό το σημείο έχει μια συμμετρική εσοχή.
Πρόσθετες πληροφορίες
Έτος ίδρυσης: 1300
Ανακαίνιση: 1624
Τοποθεσία: Σητεία
Πρόσβαση: Άσφαλτος
Τουρκοκρατία
Σύμφωνα με τον Εμμανουήλ Αγγελάκη, ο οποίος έζησε την τελευταία περίοδο της τουρκοκρατίας στην Κρήτη, η Μονή λειτουργούσε μέχρι το 1829, αλλά «εφυτοζώει διατηρούσα πάντοτε ελάχιστον προσωπικόν» (Εμμ. Αγγελάκη, Σητειακά, σελ. 221).
Μαρτυρίες γραπτές από εκείνη την περίοδο δεν υπάρχουν σήμερα στο μοναστήρι, όμως σύμφωνα με τον Ν. Ψιλάκη (ό. π., σ. 515) δεν είναι δυνατό να μη λειτουργούσε και να παρέμενε έρημη καθ΄ όλη την περίοδο της τουρκοκρατίας, γιατί τότε δε θα ήταν δυνατό να διατηρήσει την περιουσία της ως τις αρχές του 20ου αιώνα.
Η Μονή Φανερωμένης κατάστράφηκε το 1829: «οι Τούρκοι κατά τον Ιανουάριον… επέδραμον κατά της Σητείας μετά την αποχώρησιν των επαναστατών, δεν παρέλειψαν να μεταβούν και εις την Μονήν ταύτην, την οποίαν ευρόντες εγκαταλελειμμένην υπό των καλογήρων, αφού ελεηλάτησαν και διήρπασαν παν ό,τι εν αυτή εύρον, έστρεψαν την οργήν αυτών και κατά των εικόνων, καταστρέψαντες τους οφθαλμούς των απεικονιζομένων αγίων, ικανοποιήσαντες ούτω τον απαίσιον φανατισμόν των!» (Εμμ. Αγγελάκη, Σητειακά, σ. 221).
Ύστερα από πενήντα χρόνια ερήμωσης και εγκατάλλειψης το μοναστήρι ανακαινίσθηκε το 1679. Σε υπέρθυρο κελλιού μάλιστα υπάρχει χαραγμένη αυτή η χρονολογία. Κατά τον Ν. Ψιλάκη στον Β’ τόμο του βιβλίου του «Μοναστήρια και Ερημητήρια της Κρήτης», φαίνεται πως η Μονή Φανερωμένης δεν προσέλκυε το ενδιαφέρον των καλογέρων εκείνων του 19ο αιώνα, που, όταν συνθήκες το επέτρεψαν, προσπάθησαν να ανασυγκροτήσουν παλιά και ξεχασμένα μοναστήρια.
Μετά το 1870 η Μονή πέρασε στην κυριότητα της Μονής Τοπλού. Οι μοναχοί της προσπάθησαν να περισώσουν ό,τι ήταν δυνατόν. Ανακαινίσθηκαν τα κελλιά και οι κοινόχρηστοι χώροι, ανακατασκευάσθηκε το παλιό ελαιοτριβείο και έγιναν εργασίες στο γύρω χώρο. Η περίοδος του 1870-1900 ήταν ένα σύντομο όσο και ευχάριστο διάλειμμα στη ζωή της Μονής. Μοναχοί από τη Μονή Παναγίας Ακρωτηριανής Τοπλού έμεναν πάντα εκεί, αντικαθιστώντας ο ένας τον άλλον και φροντίζοντας για τη συντήρηση των κτηρίων.
Μετά το 1900 εγκαταστάθηκε μόνιμα εκεί ο Ιερομόναχος Γρηγόριος Παπαδάκης, εκτελώντας χρέη επιστάτη μοναστηριακού μετοχίου της Μονής Τοπλού. Στη Μονή εγκαταστάθηκαν ο μοναχός Γεράσιμος και η Μοναχή Σαλώμη. Ο Ιερομόναχος Γρηγόριος έμεινε μερικά χρόνια και στη συνέχεια αναχώρησε για τη Μέση Ανατολή ως προσκυνητής του Παναγίου Τάφου. Μετά την επάνοδό του, όμως, εγκαταστάθηκε στη Μονή της μετανοίας του αρνούμενος να επιστρέψει στη Φανερωμένη. Τα κτήρια άρχισαν πάλι να ερημώνονται και ο ναός να παραμένει αλειτούργητος. Τα μόνα στοιχεία που υπάρχουν στο Αρχείο της Μοναστηριακής Επιστροπίας Λασιθίου σχετικά με τη Μονή Φανερωμένης είναι κάποια έγγραφα που αφορούν την ενοικίαση των κτημάτων της από ιδιώτες, μετά το 1900. Από τα μισθώματα που καταβάλλονταν εξάγεται το συμπέρασμα ότι τα κτήματα που είχαν πλέον απομείνει στη Μονή εκείνη ήταν πολύ λίγα.
Το 1901 διαλύεται η Μονή λόγω λειψανδρείας. Τότε ακριβώς κάποιοι από τους κατοίκους των γύρω χωριών ζήτησαν από τη Μονή Τοπλού να παραχωρηθεί ο ναός και τα κτήρια σε κάποια κοντινή Ενορία. Μάλιστα ακολούθησαν και δικαστικοί αγώνες ανάμεσα στη Σητεία, το Πισκοκέφαλο και τη Σκοπή που διεκδικούσαν τη Μονή. Τελικά με απόφαση του Πρωτοδικείου Λασιθίου η Μονή υπήχθη στην Ενορία Σκοπής. Τα κτήματά της όμως απαλλοτριώθηκαν σταδιακά και η Μονή έμεινε μόνο με τα κελλιά, λίγα περιβόλια στον ποταμό και τις δωρεές των προσκυνητών.
Μάλιστα, όπως μας πληροφορεί η λαογράφος Ειρήνη Παπαδάκη [Παναγία Φανερωμένης (Τράχηλα), Σητεία 1979] το 1937 που η θέση του Εφημερίου της Ενορίας Σκοπής παρέμενε κενή λειτουργούσε ο ιερέας του Χαμαιζίου. Εκείνη την περίοδο με Ενοριακή Επιτροπή τους Ρούσο Φραγκούλη, Αγαπ. Κοτσυφάκη και Κων. Βασιλάκη κτίζονται και επισκευάζονται τα κελλιά και η πρώτη δεξαμενή για βρόχινο νερό. Νωρίτερα, το 1917, είχε διαμορφωθεί ο αύλειος χώρος και είχε φυτευθεί η ακακία και τα άλλα δένδρα, που μέχρι σήμερα προσφέρουν την πολύτιμη σκια τους στους προσκυνητές.
Η Μονή σήμερα
Η Μονή σήμερα επιτροπεύεται και λειτουργείται από την Ενορία Σκοπής. Πανηγυρίζει την εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στις 15 Αυγούστου, οπότε συρρέουν πολλοί πιστοί από όλη την επαρχία Σητείας. Όλη την περίοδο του Δεκαπενταυγούστου εκατοντάδες προσκυνητές από την ευρύτερη περιοχή προσέρχονται, για να προσευχηθούν στις ακολουθίες των Παρακλητικών Κανόνων προς την Υπεραγία Θεοτόκο και τις Θείες Λειτουργίες που τελούνται καθημερινά. Επίσης, δεκάδες πιστοί διαμένουν στους χώρους της Μονής για να «δεκαπενταρίσουν» και να ζήσουν τη κατανυκτική αυτή περίοδο, που προβάλλει η Εκκλησία μας, με τις ακολουθίες, την προσευχή, τη νηστεία και την άσκηση.
Ακόμη, στο χώρο της Μονής τελούνται ιερά μυστήρια, κυρίως βαπτίσεις, αφού πολλοί πιστοί κάνουν τάματα για τα παιδιά τους. Τέλος, Θείες Λειτουργίες τελούνται κατά τις Θεομητορικές εορτές και άλλες μέρες στο κλίτος της Κοιμήσεως της Παναγίας, ενώ το κλίτος του Αγίου Γεωργίου λειτουργείται την εορτή της ανακομιδής των λειψάνων του στις 3 Νοεμβρίου και τη Διακαινήσιμο εβδομάδα.
Συγκινητική είναι τις παραμονές του Δεκαπενταυγούστου η τελετή μεταφοράς της θαυματουργού εικόνος της Παναγίας, της επωνομαζομένης «Κυρίας Φανερωμένης», από τον Ενοριακό Ναό του Αγίου Γεωργίου Σκοπής, όπου φυλάσσεται όλο τον χρόνο, στο Μοναστήρι της Φανερωμένης, αλλά και η επιστροφή της μετά την εορτή της Κοιμήσεως στον ίδιο χώρο. Πλήθος προσκυνητών με τα πόδια συνοδεύουν την ιερά εικόνα με επικεφαλής τον Ιερέα της Σκοπής, τους ιεροψάλτες, τα εξαπτέρυγα και τα λάβαρα, ψάλλοντας την Ιερά Παράκληση και ύμνους θεομητορικούς στη Δέσποινα και Παντάνασσα του κόσμου.
Panagia Faneromeni
Στο βορειοανατολικό άκρο της Κρήτης, βορειοδυτικά της πόλης της Σητείας και ανάμεσα στα ακρωτήρια Μπαμπακιά και Τράχηλα του Δημοτικού Διαμερίσματος Σκοπής του Δήμου Σητείας, βρίσκεται η πάλαι ποτέ διαλάμψασα Μονή της Παναγίας της Φανερωμένης Τράχηλα, γνωστή και ως Κυρία Φανερωμένη.
Το Μοναστήρι, όπως αποδεικνύεται από τις σωζόμενες αγιογραφίες στη νοτιοδυτική πλευρά της εκκλησίας, τα επιγραφικά χαράγματα των αδελφών Ιερομονάχων Γαβριήλ και Μελετίου Παντόγαλου και τα ονόματα από τη μεγάλη οικογένεια των Κορνάρων, είναι παλιό, όμως δυστυχώς δεν μπορεί να προσδιοριστεί με ακρίβεια η χρονολογία της ίδρυσής του.
Είναι πολύ πιθανό εκεί να λειτουργούσε Μοναστήρι κατά την εποχή που δημιουργήθηκαν αυτά τα χαράγματα, όταν ανακαινίστηκε ο Ναός. Σύμφωνα, μάλιστα, με τον ιστορικό Ν. Ι. Παπαδάκη, το μοναστήρι λειτουργούσε, αλλά καταστράφηκε από τους πειρατές κατά τα τέλη του 16ου αιώνα. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει «συνάγομεν μεν την αρχαιοτέραν (χρονολογίαν) ότι η Μονή ιδρύθη προ του 1455, από δε την τελευταίαν, την εμφαίνουσαν την διακοπήν των επισκέψεων, ότι έπαυσε αύτη υφισταμένη μετά το 1536 καταστραφείσα πιθανώς κατά την επιδρομήν του Βαρβαρόσα (1537- 38)…» (Ν. Ι. Παπαδάκη, Η Εκκλησία της Κρήτης, σελ. 112).
Τα παράλια της Σητείας, όπως είναι γνωστό, γνώρισαν πολλές πειρατικές επιδρομές κατά τον 15ο και 16ο αιώνα. Χωρίς να μπορούμε να ορίσομε την ακριβή χρονολογία που κτίσθηκε η Μονή, και αν λάβομε υπ᾿ όψιν τα επιγραφικά χαράγματα και τις εγχάρακτες χρονολογίες από το 1455 έως το 1598, που διακρίνονται μέσα στο ναό, μπορούμε να διατυπώσομε με βεβαιότητα ότι όλες οι πηγές συντείνουν πως ο Ναός κτίσθηκε πριν από το 1624.
Επίκεντρο της Μονής είναι ο δίκλιτος ναός που είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου και στον Άγιο Γεώργιο. Το καθολικό της Μονής πλαισιώνουν νεώτερα κτίρια που χρησιμεύουν ως κελλιά των «Δεκαπενταριστών».
Ο Ναός περιέχει και το μικρό σπήλαιο, όπου σύμφωνα με την παράδοση βρέθηκε η εικόνα της Θεοτόκου. Το γεγονός αυτό έγινε και η αφορμή για τη ανέγερση του Ναού. Εκτός από το σπήλαιο του Ιερού στην περιοχή υπάρχουν και άλλες σπηλαιώδεις κοιλότητες στο ονομαστό φαράγγι των Αγίων Πάντων, το οποίο θεωρούνταν τόπος ασκήσεως και προσευχής ασκητών. Μάλιστα μία κοιλότητα, δυτικά του ναού θεωρείται σήμερα ως κατοικία κάποιου ασκητή, πριν ακόμα χτιστεί ο ναός και ιδρυθεί το μοναστήρι.
Πολλά και δύσκολα για την εποχή εκείνη τεχνικά έργα απαιτούνταν για την ανέγερση ναού και ο χώρος δεν επαρκούσε για να εκπληρωθούν όλοι οι όροι της ορθόδοξης ναοδομίας. Επίσης, δεν ήταν δυνατόν για τον κτίτορα να παραμείνει εκτός ναού το λατρευτικό σπήλαιο της Φανερωμένης. Για τον λόγο αυτό δεν ακολουθήθηκε ο σωστός προσανατολισμός από την ανατολή προς τη δύση και ο κτίτορας προτίμησε να οικοδομήσει το ναό με προσανατολισμό από το βορρά προς το νότο. Το Ιερό Βήμα του ναού είναι σφηνωμένο μέσα σ᾿ ένα χαμηλό σπήλαιο σε χοντροπελεκημένο βράχο. Το Τέμπλο έχει δύο θύρες, αφού δύο είναι και οι Αγίες Τράπεζες (δίκλιτος Ναός), που εφάπτονται πάνω στον βράχο που σ᾿ αυτό το σημείο έχει μια συμμετρική εσοχή.
Πρόσθετες πληροφορίες
Έτος ίδρυσης: 1300
Ανακαίνιση: 1624
Τοποθεσία: Σητεία
Πρόσβαση: Άσφαλτος
Τουρκοκρατία
Σύμφωνα με τον Εμμανουήλ Αγγελάκη, ο οποίος έζησε την τελευταία περίοδο της τουρκοκρατίας στην Κρήτη, η Μονή λειτουργούσε μέχρι το 1829, αλλά «εφυτοζώει διατηρούσα πάντοτε ελάχιστον προσωπικόν» (Εμμ. Αγγελάκη, Σητειακά, σελ. 221).
Μαρτυρίες γραπτές από εκείνη την περίοδο δεν υπάρχουν σήμερα στο μοναστήρι, όμως σύμφωνα με τον Ν. Ψιλάκη (ό. π., σ. 515) δεν είναι δυνατό να μη λειτουργούσε και να παρέμενε έρημη καθ΄ όλη την περίοδο της τουρκοκρατίας, γιατί τότε δε θα ήταν δυνατό να διατηρήσει την περιουσία της ως τις αρχές του 20ου αιώνα.
Η Μονή Φανερωμένης κατάστράφηκε το 1829: «οι Τούρκοι κατά τον Ιανουάριον… επέδραμον κατά της Σητείας μετά την αποχώρησιν των επαναστατών, δεν παρέλειψαν να μεταβούν και εις την Μονήν ταύτην, την οποίαν ευρόντες εγκαταλελειμμένην υπό των καλογήρων, αφού ελεηλάτησαν και διήρπασαν παν ό,τι εν αυτή εύρον, έστρεψαν την οργήν αυτών και κατά των εικόνων, καταστρέψαντες τους οφθαλμούς των απεικονιζομένων αγίων, ικανοποιήσαντες ούτω τον απαίσιον φανατισμόν των!» (Εμμ. Αγγελάκη, Σητειακά, σ. 221).
Ύστερα από πενήντα χρόνια ερήμωσης και εγκατάλλειψης το μοναστήρι ανακαινίσθηκε το 1679. Σε υπέρθυρο κελλιού μάλιστα υπάρχει χαραγμένη αυτή η χρονολογία. Κατά τον Ν. Ψιλάκη στον Β’ τόμο του βιβλίου του «Μοναστήρια και Ερημητήρια της Κρήτης», φαίνεται πως η Μονή Φανερωμένης δεν προσέλκυε το ενδιαφέρον των καλογέρων εκείνων του 19ο αιώνα, που, όταν συνθήκες το επέτρεψαν, προσπάθησαν να ανασυγκροτήσουν παλιά και ξεχασμένα μοναστήρια.
Μετά το 1870 η Μονή πέρασε στην κυριότητα της Μονής Τοπλού. Οι μοναχοί της προσπάθησαν να περισώσουν ό,τι ήταν δυνατόν. Ανακαινίσθηκαν τα κελλιά και οι κοινόχρηστοι χώροι, ανακατασκευάσθηκε το παλιό ελαιοτριβείο και έγιναν εργασίες στο γύρω χώρο. Η περίοδος του 1870-1900 ήταν ένα σύντομο όσο και ευχάριστο διάλειμμα στη ζωή της Μονής. Μοναχοί από τη Μονή Παναγίας Ακρωτηριανής Τοπλού έμεναν πάντα εκεί, αντικαθιστώντας ο ένας τον άλλον και φροντίζοντας για τη συντήρηση των κτηρίων.
Μετά το 1900 εγκαταστάθηκε μόνιμα εκεί ο Ιερομόναχος Γρηγόριος Παπαδάκης, εκτελώντας χρέη επιστάτη μοναστηριακού μετοχίου της Μονής Τοπλού. Στη Μονή εγκαταστάθηκαν ο μοναχός Γεράσιμος και η Μοναχή Σαλώμη. Ο Ιερομόναχος Γρηγόριος έμεινε μερικά χρόνια και στη συνέχεια αναχώρησε για τη Μέση Ανατολή ως προσκυνητής του Παναγίου Τάφου. Μετά την επάνοδό του, όμως, εγκαταστάθηκε στη Μονή της μετανοίας του αρνούμενος να επιστρέψει στη Φανερωμένη. Τα κτήρια άρχισαν πάλι να ερημώνονται και ο ναός να παραμένει αλειτούργητος. Τα μόνα στοιχεία που υπάρχουν στο Αρχείο της Μοναστηριακής Επιστροπίας Λασιθίου σχετικά με τη Μονή Φανερωμένης είναι κάποια έγγραφα που αφορούν την ενοικίαση των κτημάτων της από ιδιώτες, μετά το 1900. Από τα μισθώματα που καταβάλλονταν εξάγεται το συμπέρασμα ότι τα κτήματα που είχαν πλέον απομείνει στη Μονή εκείνη ήταν πολύ λίγα.
Το 1901 διαλύεται η Μονή λόγω λειψανδρείας. Τότε ακριβώς κάποιοι από τους κατοίκους των γύρω χωριών ζήτησαν από τη Μονή Τοπλού να παραχωρηθεί ο ναός και τα κτήρια σε κάποια κοντινή Ενορία. Μάλιστα ακολούθησαν και δικαστικοί αγώνες ανάμεσα στη Σητεία, το Πισκοκέφαλο και τη Σκοπή που διεκδικούσαν τη Μονή. Τελικά με απόφαση του Πρωτοδικείου Λασιθίου η Μονή υπήχθη στην Ενορία Σκοπής. Τα κτήματά της όμως απαλλοτριώθηκαν σταδιακά και η Μονή έμεινε μόνο με τα κελλιά, λίγα περιβόλια στον ποταμό και τις δωρεές των προσκυνητών.
Μάλιστα, όπως μας πληροφορεί η λαογράφος Ειρήνη Παπαδάκη [Παναγία Φανερωμένης (Τράχηλα), Σητεία 1979] το 1937 που η θέση του Εφημερίου της Ενορίας Σκοπής παρέμενε κενή λειτουργούσε ο ιερέας του Χαμαιζίου. Εκείνη την περίοδο με Ενοριακή Επιτροπή τους Ρούσο Φραγκούλη, Αγαπ. Κοτσυφάκη και Κων. Βασιλάκη κτίζονται και επισκευάζονται τα κελλιά και η πρώτη δεξαμενή για βρόχινο νερό. Νωρίτερα, το 1917, είχε διαμορφωθεί ο αύλειος χώρος και είχε φυτευθεί η ακακία και τα άλλα δένδρα, που μέχρι σήμερα προσφέρουν την πολύτιμη σκια τους στους προσκυνητές.
Η Μονή σήμερα
Η Μονή σήμερα επιτροπεύεται και λειτουργείται από την Ενορία Σκοπής. Πανηγυρίζει την εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στις 15 Αυγούστου, οπότε συρρέουν πολλοί πιστοί από όλη την επαρχία Σητείας. Όλη την περίοδο του Δεκαπενταυγούστου εκατοντάδες προσκυνητές από την ευρύτερη περιοχή προσέρχονται, για να προσευχηθούν στις ακολουθίες των Παρακλητικών Κανόνων προς την Υπεραγία Θεοτόκο και τις Θείες Λειτουργίες που τελούνται καθημερινά. Επίσης, δεκάδες πιστοί διαμένουν στους χώρους της Μονής για να «δεκαπενταρίσουν» και να ζήσουν τη κατανυκτική αυτή περίοδο, που προβάλλει η Εκκλησία μας, με τις ακολουθίες, την προσευχή, τη νηστεία και την άσκηση.
Ακόμη, στο χώρο της Μονής τελούνται ιερά μυστήρια, κυρίως βαπτίσεις, αφού πολλοί πιστοί κάνουν τάματα για τα παιδιά τους. Τέλος, Θείες Λειτουργίες τελούνται κατά τις Θεομητορικές εορτές και άλλες μέρες στο κλίτος της Κοιμήσεως της Παναγίας, ενώ το κλίτος του Αγίου Γεωργίου λειτουργείται την εορτή της ανακομιδής των λειψάνων του στις 3 Νοεμβρίου και τη Διακαινήσιμο εβδομάδα.
Συγκινητική είναι τις παραμονές του Δεκαπενταυγούστου η τελετή μεταφοράς της θαυματουργού εικόνος της Παναγίας, της επωνομαζομένης «Κυρίας Φανερωμένης», από τον Ενοριακό Ναό του Αγίου Γεωργίου Σκοπής, όπου φυλάσσεται όλο τον χρόνο, στο Μοναστήρι της Φανερωμένης, αλλά και η επιστροφή της μετά την εορτή της Κοιμήσεως στον ίδιο χώρο. Πλήθος προσκυνητών με τα πόδια συνοδεύουν την ιερά εικόνα με επικεφαλής τον Ιερέα της Σκοπής, τους ιεροψάλτες, τα εξαπτέρυγα και τα λάβαρα, ψάλλοντας την Ιερά Παράκληση και ύμνους θεομητορικούς στη Δέσποινα και Παντάνασσα του κόσμου.
Το φαράγγι των Αγίων Πάντων είναι από τα πιο άγνωστα στην ανατολική Κρήτη, αλλά για τους λάτρεις της πεζοπορίας είναι σημαντικό να το γνωρίσουν. Παρόλο που είναι άγνωστο, είναι πολύ όμορφο και εντυπωσιακό.
Είναι σχετικά εύκολα προσβάσιμο. Απέχει από τη Σητεία περίπου 7 χλμ. Τα τελευταία 3 χλμ είναι καλός ασφαλτο-στρωμένος δρόμος, ο οποίος καταλήγει στην παραλία Αγίων Πάντων που είναι και η φυσική κατάληξη του φαραγγιού και μόλις 1,5 χλμ παρακάτω θα δείτε την μονή Φανερωμένης, από την άκρη του μικρότερου και παράλληλου των Αγίων Πάντων φαραγγιού.
Το φαράγγι αποτελείται από δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος είναι φαρδύ και ανοικτό, ενώ στο δεύτερο μέρος στενεύει και γίνεται πολύ πιο ενδιαφέρον. Δεν έχει απότομες κλίσεις και η πεζοπορία είναι πολύ εύκολη και ευχάριστη. Σ’ όλη τη διαδρομή του υπάρχουν δέντρα, τα οποία προσφέρουν ίσκιο και δροσιά το καλοκαίρι.
Το μονοπάτι είναι ευδιάκριτο και μόνο όταν έρχεστε από τη μεριά της θάλασσας, θα πρέπει σε ένα ή δύο σημεία να δώσετε περισσότερη προσοχή. Αν έρχεστε από την άλλη μεριά (εκκίνηση κοντά από το χωριό Σκοπή. Προσέξτε ιδιαίτερα αν σκοπεύετε να ξεκινήσετε από εκεί) , δεν θα συναντήσετε εμπόδια και επιπλέον υπάρχει σηματοδότηση (κόκκινα βέλη πάνω σε βράχια).
Επίσης υπάρχουν δύο πηγές στα μέσα της διαδρομής, όπου μπορείτε να ξεδιψάσετε με τα καθαρά κρύα νερά τους και να ξεκουραστείτε
Gorge All Saints
Το φαράγγι των Αγίων Πάντων είναι από τα πιο άγνωστα στην ανατολική Κρήτη, αλλά για τους λάτρεις της πεζοπορίας είναι σημαντικό να το γνωρίσουν. Παρόλο που είναι άγνωστο, είναι πολύ όμορφο και εντυπωσιακό.
Είναι σχετικά εύκολα προσβάσιμο. Απέχει από τη Σητεία περίπου 7 χλμ. Τα τελευταία 3 χλμ είναι καλός ασφαλτο-στρωμένος δρόμος, ο οποίος καταλήγει στην παραλία Αγίων Πάντων που είναι και η φυσική κατάληξη του φαραγγιού και μόλις 1,5 χλμ παρακάτω θα δείτε την μονή Φανερωμένης, από την άκρη του μικρότερου και παράλληλου των Αγίων Πάντων φαραγγιού.
Το φαράγγι αποτελείται από δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος είναι φαρδύ και ανοικτό, ενώ στο δεύτερο μέρος στενεύει και γίνεται πολύ πιο ενδιαφέρον. Δεν έχει απότομες κλίσεις και η πεζοπορία είναι πολύ εύκολη και ευχάριστη. Σ’ όλη τη διαδρομή του υπάρχουν δέντρα, τα οποία προσφέρουν ίσκιο και δροσιά το καλοκαίρι.
Το μονοπάτι είναι ευδιάκριτο και μόνο όταν έρχεστε από τη μεριά της θάλασσας, θα πρέπει σε ένα ή δύο σημεία να δώσετε περισσότερη προσοχή. Αν έρχεστε από την άλλη μεριά (εκκίνηση κοντά από το χωριό Σκοπή. Προσέξτε ιδιαίτερα αν σκοπεύετε να ξεκινήσετε από εκεί) , δεν θα συναντήσετε εμπόδια και επιπλέον υπάρχει σηματοδότηση (κόκκινα βέλη πάνω σε βράχια).
Επίσης υπάρχουν δύο πηγές στα μέσα της διαδρομής, όπου μπορείτε να ξεδιψάσετε με τα καθαρά κρύα νερά τους και να ξεκουραστείτε
Το φαράγγι στις Χοχλακιές ή Καρούμες βρίσκεται στο ανατολικό άκρο του νησιού, 8 χλμ νότια του Παλαικάστρου, στο δρόμο για τη Ζάκρο. Ο δρόμος αρχικά περνά μέσα από το χωριό Χοχλιακιές και παρκάρετε το αυτοκίνητό σας κοντά στο εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, 200μ από την κεντρικό δρόμο, όπου και σταματά ο χωματόδρομος. Από εδώ αρχίζει η πεζοπορία που καταλήγει στον πανέμορφο κόλπο των Καρουμών.
Το φαράγγι ελίσσεται κάνοντας ζιγκ-ζαγκ μέσα στα απόκρημνα βράχια. Στο τέλος βρίσκεται η ανταμοιβή: Η έρημη, αλλά εκπληκτική παραλία των Καρουμών, όπου τα δέντρα παρέχουν σκιερή ανάπαυση μέσα στην απόλυτη ησυχία.
Το μονοπάτι, όπου ακολουθεί ο οδοιπόρος είναι παράλληλο με την κοίτη του χειμάρρου που έχει τρεχούμενο νερό μέχρι τον Απρίλιο. Η οδοιπορία διαρκεί περίπου δύο ώρες (το πολύ) ξεκινώντας από τις Χοχλακιές και άλλες δύο ώρες επιστροφή στις Χοχλακιές. Την άνοιξη πρέπει να είσαι προετοιμασμένος και για λίγη αναρρίχηση στα δίπλα βράχια του μονοπατιού, για να μπορέσεις να περάσεις τις μικρές λιμνούλες που έχουν δημιουργήσει οι βροχές του χειμώνα.
Το φαράγγι είναι γεμάτο από εντυπωσιακούς γεωλογικούς σχηματισμούς. Στα κάθετα βράχια δεξιά και αριστερά δημιουργούνται εντυπωσιακά σπήλαια, ενώ αρκετά είδη ορνιθοπανίδας, κυρίως αρπακτικά, φωλιάζουν στα απόκρημνα βράχια. Η καλύτερη περίοδος παρατήρησης της χλωρίδας στο φαράγγι είναι κατά την άνοιξη.
Σημαντικά και σπάνια φυτά φυτρώνουν στη κύτη και στα βράχια, (Αristolochia cretica, Βellevallia sitiaca, Capparis spinosa, Delphinium staphisagria, Vitex agnus castus, Scorzonera cretica, Tulipa saxatilis), αλλά και πολλά υδροχαρή στο έλος που δημιουργείτε στην έξοδο του φαραγγιού, με κυριαρχία του Juncus acutus (βούρλο). Λόγω της διάβρωσης των πετρωμάτων της ακτογραμμής γύρω από την παραλία Καρούμες, έχουν αποκαλυφθεί σε πολλά σημεία πλήθος απολιθωμάτων.
Μπορείς επίσης να αρχίσεις την οδοιπορία από τον Αγκαθιά, που βρίσκεται δίπλα στο Παλαίκαστρο. Η διαδρομή έχει ως εξής: Παλαίκαστρο – Αγκαθιάς – Πλατύβολα – Παραλία στο Σκοινιά – Παραλία στις Καρούμες – Φαράγγι στις Καρούμες – Χοχλακιές – Παλαίκαστρο. Όταν φτάσεις στις Χοχλακιές, παίρνεις το λεωφορείο για να επιστρέψεις στο Παλαίκαστρο (τη Σητεία, ή τη Ζάκρο ανάλογα) Αυτή η δεύτερη διαδρομή διαρκεί περίπου 4 ώρες.
Chochlakies Gorge
Το φαράγγι στις Χοχλακιές ή Καρούμες βρίσκεται στο ανατολικό άκρο του νησιού, 8 χλμ νότια του Παλαικάστρου, στο δρόμο για τη Ζάκρο. Ο δρόμος αρχικά περνά μέσα από το χωριό Χοχλιακιές και παρκάρετε το αυτοκίνητό σας κοντά στο εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, 200μ από την κεντρικό δρόμο, όπου και σταματά ο χωματόδρομος. Από εδώ αρχίζει η πεζοπορία που καταλήγει στον πανέμορφο κόλπο των Καρουμών.
Το φαράγγι ελίσσεται κάνοντας ζιγκ-ζαγκ μέσα στα απόκρημνα βράχια. Στο τέλος βρίσκεται η ανταμοιβή: Η έρημη, αλλά εκπληκτική παραλία των Καρουμών, όπου τα δέντρα παρέχουν σκιερή ανάπαυση μέσα στην απόλυτη ησυχία.
Το μονοπάτι, όπου ακολουθεί ο οδοιπόρος είναι παράλληλο με την κοίτη του χειμάρρου που έχει τρεχούμενο νερό μέχρι τον Απρίλιο. Η οδοιπορία διαρκεί περίπου δύο ώρες (το πολύ) ξεκινώντας από τις Χοχλακιές και άλλες δύο ώρες επιστροφή στις Χοχλακιές. Την άνοιξη πρέπει να είσαι προετοιμασμένος και για λίγη αναρρίχηση στα δίπλα βράχια του μονοπατιού, για να μπορέσεις να περάσεις τις μικρές λιμνούλες που έχουν δημιουργήσει οι βροχές του χειμώνα.
Το φαράγγι είναι γεμάτο από εντυπωσιακούς γεωλογικούς σχηματισμούς. Στα κάθετα βράχια δεξιά και αριστερά δημιουργούνται εντυπωσιακά σπήλαια, ενώ αρκετά είδη ορνιθοπανίδας, κυρίως αρπακτικά, φωλιάζουν στα απόκρημνα βράχια. Η καλύτερη περίοδος παρατήρησης της χλωρίδας στο φαράγγι είναι κατά την άνοιξη.
Σημαντικά και σπάνια φυτά φυτρώνουν στη κύτη και στα βράχια, (Αristolochia cretica, Βellevallia sitiaca, Capparis spinosa, Delphinium staphisagria, Vitex agnus castus, Scorzonera cretica, Tulipa saxatilis), αλλά και πολλά υδροχαρή στο έλος που δημιουργείτε στην έξοδο του φαραγγιού, με κυριαρχία του Juncus acutus (βούρλο). Λόγω της διάβρωσης των πετρωμάτων της ακτογραμμής γύρω από την παραλία Καρούμες, έχουν αποκαλυφθεί σε πολλά σημεία πλήθος απολιθωμάτων.
Μπορείς επίσης να αρχίσεις την οδοιπορία από τον Αγκαθιά, που βρίσκεται δίπλα στο Παλαίκαστρο. Η διαδρομή έχει ως εξής: Παλαίκαστρο – Αγκαθιάς – Πλατύβολα – Παραλία στο Σκοινιά – Παραλία στις Καρούμες – Φαράγγι στις Καρούμες – Χοχλακιές – Παλαίκαστρο. Όταν φτάσεις στις Χοχλακιές, παίρνεις το λεωφορείο για να επιστρέψεις στο Παλαίκαστρο (τη Σητεία, ή τη Ζάκρο ανάλογα) Αυτή η δεύτερη διαδρομή διαρκεί περίπου 4 ώρες.
Το Λαογραφικό Μουσείο Σητείας ιδρύθηκε το 1975 και στεγάζεται σε ένα όμορφο νεοκλασικό στη Σητεία. Η συλλογή αναφέρεται στην πόλη της Σητείας στο δεύτερο μισό του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα. Κεντήματα, υφαντά, ξυλόγλυπτα, τοπικές ενδυμασίες, εικόνες και άλλα δίνουν μια παραστατική εικόνα της παλιάς ζωής των κατοίκων της πόλης.
9 Einheimische empfehlen
Folklore Museum
28 Kapetan SifiΤο Λαογραφικό Μουσείο Σητείας ιδρύθηκε το 1975 και στεγάζεται σε ένα όμορφο νεοκλασικό στη Σητεία. Η συλλογή αναφέρεται στην πόλη της Σητείας στο δεύτερο μισό του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα. Κεντήματα, υφαντά, ξυλόγλυπτα, τοπικές ενδυμασίες, εικόνες και άλλα δίνουν μια παραστατική εικόνα της παλιάς ζωής των κατοίκων της πόλης.
Φαγητό
Η παραλία έχει ψιλή καφετιά άμμο, ρηχά νερά και πολλά αλμυρίκια, ενώ είναι αρκετά οργανωμένη με ομπρέλες, ντουσιέρες και καντίνες. Χαρακτηριστικό του Κουρεμένου είναι ο πολύ συχνός και ισχυρός άνεμος. Πράγματι, ο αέρας εδώ είναι σταθερά τόσο ισχυρός, που το μέρος έχει γίνει πασίγνωστο στους λάτρεις της ιστιοσανίδας και του kite surfing διεθνώς, ενώ δεν είναι τυχαίο ότι τα Σητειακά Όρη έχουν πολλά πάρκα με ανεμογεννήτριες, αξιοποιώντας το τεράστιο αιολικό τους δυναμικό.
Kouremenos Beach Road
Kouremenos Beach RoadΗ παραλία έχει ψιλή καφετιά άμμο, ρηχά νερά και πολλά αλμυρίκια, ενώ είναι αρκετά οργανωμένη με ομπρέλες, ντουσιέρες και καντίνες. Χαρακτηριστικό του Κουρεμένου είναι ο πολύ συχνός και ισχυρός άνεμος. Πράγματι, ο αέρας εδώ είναι σταθερά τόσο ισχυρός, που το μέρος έχει γίνει πασίγνωστο στους λάτρεις της ιστιοσανίδας και του kite surfing διεθνώς, ενώ δεν είναι τυχαίο ότι τα Σητειακά Όρη έχουν πολλά πάρκα με ανεμογεννήτριες, αξιοποιώντας το τεράστιο αιολικό τους δυναμικό.
Η Κάτω Ζάκρος είναι ένα παραδοσιακό ψαροχώρι που βρίσκεται 107 χλμ ανατολικά του Αγίου Νικολάου και 40 χλμ νοτιοανατολικά της Σητείας. Είναι κτισμένη σε μια εύφορη πεδιάδα με πανάρχαιους ελαιώνες που σχηματίζεται στην έξοδο του καταπληκτικού Φαραγγιού των Νεκρών. Αποτελεί το επίνειο της γραφικής Άνω Ζάκρου με τις πηγές νερού και τα γραφικά στενά σοκάκια. Η ύπαρξη άφθονου νερού σε αυτό το ξηροθερμικό άκρο της Κρήτης αποτέλεσε και τον κύριο λόγο κατοίκησης από την αρχαιότητα, όπως μαρτυρούν οι πολυάριθμες αρχαιολογικές θέσεις που έχουν εντοπιστεί στην ευρύτερη περιοχή, με σπουδαιότερη όλων το Μινωικό ανάκτορο στην Κάτω Ζάκρο.
Η περιοχή, που είναι μια από τις πιο απομονωμένες περιοχές της Κρήτης είναι ιδανική για όσους αναζητούν την απόλυτη ηρεμία, μακριά από την πολύβουη καθημερινότητα των πόλεων. Η ύπαρξη πολλών αρχαιολογικών χώρων (και οι περιορισμοί δόμησης) και η δύσκολη πρόσβαση από τα αστικά κέντρα του νησιού έχουν κρατήσει την τουριστική ανάπτυξη της Κάτω Ζάκρου σε πολύ ήπιους ρυθμούς, με τους κατοίκους να παραμένουν αυθεντικοί και φιλόξενοι. Στην παραλία θα βρείτε μερικά δωμάτια, ταβερνούλες και μίνι μάρκετ, ενώ περισσότερες υπηρεσίες όπως φαρμακείο και βενζινάδικο θα βρείτε στην Άνω Ζάκρο.
Η Ζάκρος έχει τρεις διαφορετικές παραλίες που χωρίζονται μεταξύ τους από βραχώδεις γκρεμούς. Η κεντρική παραλία του οικισμού μπροστά από τις ταβέρνες είναι ήπια οργανωμένη με ομπρέλες, αν και υπάρχουν κι αρκετά αλμυρίκια που προσφέρουν σκιά. Στο νότιο άκρο, δίπλα στον κεντρικό δρόμο, εκβάλει ο ποταμός που συγκεντρώνει τα νερά της Άνω Ζάκρου και του Καρυδίου, που το καλοκαίρι διατηρεί στάσιμα νερά. Βόρεια της κεντρικής παραλίας, το κολπάκι που δένουν οι βάρκες ονομάζεται στου Καραντώνη, που ήταν ο ιδιοκτήτης των διαμερισμάτων ακριβώς από πάνω, δεν ειχε παιδιά και κληροδότησε τα ακίνητά του στο νοσοκομείο της Σητείας. Ο βορειότερος κόλπος από όλους ονομάζεται Λιμανάκι, παρόλο που δε δένουν οι βάρκες εκεί.
Kato Zákros
Η Κάτω Ζάκρος είναι ένα παραδοσιακό ψαροχώρι που βρίσκεται 107 χλμ ανατολικά του Αγίου Νικολάου και 40 χλμ νοτιοανατολικά της Σητείας. Είναι κτισμένη σε μια εύφορη πεδιάδα με πανάρχαιους ελαιώνες που σχηματίζεται στην έξοδο του καταπληκτικού Φαραγγιού των Νεκρών. Αποτελεί το επίνειο της γραφικής Άνω Ζάκρου με τις πηγές νερού και τα γραφικά στενά σοκάκια. Η ύπαρξη άφθονου νερού σε αυτό το ξηροθερμικό άκρο της Κρήτης αποτέλεσε και τον κύριο λόγο κατοίκησης από την αρχαιότητα, όπως μαρτυρούν οι πολυάριθμες αρχαιολογικές θέσεις που έχουν εντοπιστεί στην ευρύτερη περιοχή, με σπουδαιότερη όλων το Μινωικό ανάκτορο στην Κάτω Ζάκρο.
Η περιοχή, που είναι μια από τις πιο απομονωμένες περιοχές της Κρήτης είναι ιδανική για όσους αναζητούν την απόλυτη ηρεμία, μακριά από την πολύβουη καθημερινότητα των πόλεων. Η ύπαρξη πολλών αρχαιολογικών χώρων (και οι περιορισμοί δόμησης) και η δύσκολη πρόσβαση από τα αστικά κέντρα του νησιού έχουν κρατήσει την τουριστική ανάπτυξη της Κάτω Ζάκρου σε πολύ ήπιους ρυθμούς, με τους κατοίκους να παραμένουν αυθεντικοί και φιλόξενοι. Στην παραλία θα βρείτε μερικά δωμάτια, ταβερνούλες και μίνι μάρκετ, ενώ περισσότερες υπηρεσίες όπως φαρμακείο και βενζινάδικο θα βρείτε στην Άνω Ζάκρο.
Η Ζάκρος έχει τρεις διαφορετικές παραλίες που χωρίζονται μεταξύ τους από βραχώδεις γκρεμούς. Η κεντρική παραλία του οικισμού μπροστά από τις ταβέρνες είναι ήπια οργανωμένη με ομπρέλες, αν και υπάρχουν κι αρκετά αλμυρίκια που προσφέρουν σκιά. Στο νότιο άκρο, δίπλα στον κεντρικό δρόμο, εκβάλει ο ποταμός που συγκεντρώνει τα νερά της Άνω Ζάκρου και του Καρυδίου, που το καλοκαίρι διατηρεί στάσιμα νερά. Βόρεια της κεντρικής παραλίας, το κολπάκι που δένουν οι βάρκες ονομάζεται στου Καραντώνη, που ήταν ο ιδιοκτήτης των διαμερισμάτων ακριβώς από πάνω, δεν ειχε παιδιά και κληροδότησε τα ακίνητά του στο νοσοκομείο της Σητείας. Ο βορειότερος κόλπος από όλους ονομάζεται Λιμανάκι, παρόλο που δε δένουν οι βάρκες εκεί.
Ο Ξερόκαμπος βρίσκεται 103 χλμ νοτιοανατολικά του Αγίου Νικολάου, 47 χλμ νότια της Σητείας και 69 χλμ ανατολικά της Ιεράπετρας. Όπως φαίνεται κι από τις μεγάλες αποστάσεις από τις μεγάλες πόλεις του Λασιθίου, ο οικισμός του Ξερόκαμπου είναι μια από τις πιο απομονωμένες περιοχές του νησιού. Η πρόσβαση γίνεται κυρίως μέσω του δρόμου που συνδέει τη Σητεία (και την Ιεράπετρα) με τη Ζίρο, ενώ υπάρχει και η δεύτερη επιλογή του δρόμου από τη Ζάκρο. Από τη Ζίρο, ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος περνάει αρχικά μέσα από τα καταπράσινα οροπέδια των Αρμενοχανδράδων και της Ζίρου και διασχίζει εγκαταλελειμμένα μεσαιωνικά χωριά (Ετιά, Χαμαίτουλιο). Στη συνέχεια η διαδρομή γίνεται φιδίσια με μοναδική θέα στο Νότιο Κρητικό πέλαγος και διέρχεται κοντά από το άγριο φαράγγι του Λαμνωνίου.
Στον Ξερόκαμπο το τοπίο είναι πραγματικά άνυδρο και απόκοσμο, ενώ χαρακτηρίζεται από γυμνά βουνά και βραχότοπους με θάμνους και θυμάρια, ενώ σε μερικά σημεία υπάρχουν στριμωγμένοι λίγοι καχεκτικοί ελαιώνες. Δίπλα στη θάλασσα έχει αρχίσει να ξεπροβάλει δειλά ένας μικρός τουριστικός προορισμός, ιδανικός για πολύ χαλαρές διακοπές. Στον οικισμό θα βρείτε αρκετά δωμάτια, μίνι μάρκετ και ταβερνούλες. Αν θέλετε φαρμακείο, κρεοπωλείο και πρατήριο καυσίμων μπορείτε να βρείτε στην κοντινή Άνω Ζάκρο (15’ με το αυτοκίνητο).
Στον Ξερόκαμπο η αγριότητα του τοπίου έρχεται σε άμεση αντίθεση με την ήρεμη θάλασσα και τις καταγάλανες παραλίες. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε μια μικρή έκταση θα βρείτε πραγματικά όλα τα είδη παραλιών, καθώς υπάρχουν παραλίες με βράχια, πλακούρες, χοντρά βότσαλα, ψιλό βοτσαλάκι, ξανθή άμμο, άσπρη άμμο και καταγάλανα νερά, ενώ δεν λείπει και ο πολύ λεπτός άργιλος για τους λάτρεις του φυσικού σπα! Στο παρόν κείμενο αναφερόμαστε στις παραλίες της Αμπέλου που βρίσκονται μπροστά στον παλιό οικισμό του Ξερόκαμπου. Στην περιοχή υπάρχουν κι άλλες μοναδικές παραλίες με γνωστότερη τη Μεγάλη Παραλία του Ξερόκαμπου και τις παραλίες της Αλώνας, της Αλατσολίμνης και της Αμάτου.
29 Einheimische empfehlen
Xerokampos
Ο Ξερόκαμπος βρίσκεται 103 χλμ νοτιοανατολικά του Αγίου Νικολάου, 47 χλμ νότια της Σητείας και 69 χλμ ανατολικά της Ιεράπετρας. Όπως φαίνεται κι από τις μεγάλες αποστάσεις από τις μεγάλες πόλεις του Λασιθίου, ο οικισμός του Ξερόκαμπου είναι μια από τις πιο απομονωμένες περιοχές του νησιού. Η πρόσβαση γίνεται κυρίως μέσω του δρόμου που συνδέει τη Σητεία (και την Ιεράπετρα) με τη Ζίρο, ενώ υπάρχει και η δεύτερη επιλογή του δρόμου από τη Ζάκρο. Από τη Ζίρο, ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος περνάει αρχικά μέσα από τα καταπράσινα οροπέδια των Αρμενοχανδράδων και της Ζίρου και διασχίζει εγκαταλελειμμένα μεσαιωνικά χωριά (Ετιά, Χαμαίτουλιο). Στη συνέχεια η διαδρομή γίνεται φιδίσια με μοναδική θέα στο Νότιο Κρητικό πέλαγος και διέρχεται κοντά από το άγριο φαράγγι του Λαμνωνίου.
Στον Ξερόκαμπο το τοπίο είναι πραγματικά άνυδρο και απόκοσμο, ενώ χαρακτηρίζεται από γυμνά βουνά και βραχότοπους με θάμνους και θυμάρια, ενώ σε μερικά σημεία υπάρχουν στριμωγμένοι λίγοι καχεκτικοί ελαιώνες. Δίπλα στη θάλασσα έχει αρχίσει να ξεπροβάλει δειλά ένας μικρός τουριστικός προορισμός, ιδανικός για πολύ χαλαρές διακοπές. Στον οικισμό θα βρείτε αρκετά δωμάτια, μίνι μάρκετ και ταβερνούλες. Αν θέλετε φαρμακείο, κρεοπωλείο και πρατήριο καυσίμων μπορείτε να βρείτε στην κοντινή Άνω Ζάκρο (15’ με το αυτοκίνητο).
Στον Ξερόκαμπο η αγριότητα του τοπίου έρχεται σε άμεση αντίθεση με την ήρεμη θάλασσα και τις καταγάλανες παραλίες. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε μια μικρή έκταση θα βρείτε πραγματικά όλα τα είδη παραλιών, καθώς υπάρχουν παραλίες με βράχια, πλακούρες, χοντρά βότσαλα, ψιλό βοτσαλάκι, ξανθή άμμο, άσπρη άμμο και καταγάλανα νερά, ενώ δεν λείπει και ο πολύ λεπτός άργιλος για τους λάτρεις του φυσικού σπα! Στο παρόν κείμενο αναφερόμαστε στις παραλίες της Αμπέλου που βρίσκονται μπροστά στον παλιό οικισμό του Ξερόκαμπου. Στην περιοχή υπάρχουν κι άλλες μοναδικές παραλίες με γνωστότερη τη Μεγάλη Παραλία του Ξερόκαμπου και τις παραλίες της Αλώνας, της Αλατσολίμνης και της Αμάτου.
ΟΙΝΩΔΕIΟΝ
157 El. VenizelouΤο καλύτερο φαγητό της πόλης!!!